Aby wyróżnić i omówić rodzaje kompensatorów, warto najpierw usystematyzować wiedzę dotyczącą tego, czym są te elementy i jak się je stosuje. Powodem ich wykorzystywania są powiązane z ruchem rozmaitych urządzeń drgania, naprężenia i rozprężenia termiczne, mechaniczne i baryczne oraz wynikające z tego przemieszczanie się poszczególnych części armatury przemysłowej względem siebie. Za zadanie każdego kompensatora uznać należy więc redukcję negatywnych skutków mogących być efektem nadmiernej mobilności komponentów składających się na konstrukcję maszyn, instalacji czy systemów.
Kompensator – co to jest?
Kompensatory zapewniają armaturze przemysłowej bezpieczne warunki pracy. Jednak nie każdy model sprawdzi się w danej sytuacji tak samo dobrze – decydują o tym zastosowane technologie, transportowane medium czy inne zmienne (np. temperatura bądź wartości objętościowe dotyczące materiałów, z których stworzono instalację). Z tego powodu wyróżniamy różne rodzaje kompensatorów, które ze względu na swoje właściwości technologiczne mają odmienne przeznaczenie. Oprócz wymienionych i opisanych poniżej istnieją także kompensatory specjalne tworzone zgodnie z indywidualnymi potrzebami. Projektuje się je zazwyczaj dla armatury bazującej na szczególnie skomplikowanych lub nietypowych rozwiązaniach technologicznych.
Kompensatory z metalu
Wyprodukowane zazwyczaj z mieszków wykonanych z kilku warstw stali, co czyni je bardziej elastycznymi niż jednokomponentowe warianty. Modele z tego surowca są przystosowane do pracy w zakresie od -200°C do nawet 600°C. Niektóre źródła mówią jednak o efektywnej pracy w warunkach temperaturowych już od -270°C. Jeśli chodzi o ciśnienie, kompensatory metalowe zwane mieszkowymi przeznacza się dla armatury bazującej na ciśnieniu nie większym niż 65 barów.
Gumowe kompensatory
W przypadku gumowych wariantów roboczy zakres temperatur waha się od -40°C do 110°C. Precyzyjną wartość określa się w zależności od transportowanego poprzez instalację medium. Komponenty z gumy stosuje się w przedsiębiorstwach sanitarnych, hydrologicznych, przepompowniach, elektrowniach i elektrociepłowniach, a także rafineriach. Z uwagi na wytrzymałość i wyjątkową elastyczność wykazują imponujące właściwości redukcyjne dotyczące szerokiej gamy przemieszczeń: bocznych, kątowych czy osiowych. Rzadko stosowane do ciśnień powyżej 25 bar.. Kompensatory gumowe montuje się w instalacjach, które działają przy podciśnieniu nie większym niż – 0,8 bar.
Kompensatory tkaninowe
Bardzo odporne na wysokie temperatury (do nawet 1100°C), używane przede wszystkim w instalacjach przesyłających gazy, media sypkie, systemach kominowych czy kanałach odprowadzających spaliny. Znajdują zastosowanie także jako element składowy przewodów wentylacyjnych i pochłaniających. Produkowane najczęściej z silikatu, włókien szklanych czy ceramicznych. Często uzupełniane o dopasowane do wymogów technologicznych powłoki mające za zadanie zwiększać ich szczelność czy wytrzymałość na oddziaływanie silnych związków chemicznych.